Boşanma, evlilik birliğinin hukuki olarak sona erdirilmesidir. Türkiye’de boşanma süreci, Türk Medeni Kanunu çerçevesinde düzenlenmiştir. Boşanma davalarının temelini oluşturan boşanma nedenleri, kanunda açıkça belirtilmiş olup, belirli şartlar dahilinde mahkemelerce değerlendirilir. Bu yazımızda, kanunumuza göre boşanma nedenleri hakkında detaylı bilgi verecek, özel ve genel boşanma nedenlerini örneklerle açıklayacağız.
Boşanma Nedenleri Nelerdir?
Türk Medeni Kanunu’na göre boşanma nedenleri iki ana gruba ayrılır:
- Özel (Mutlak) Boşanma Nedenleri
- Genel (Nispi) Boşanma Nedenleri
1. Özel (Mutlak) Boşanma Nedenleri
Bu nedenler kanunda tek tek sayılmış ve belirli şartlara bağlanmıştır. Bu nedenlerden biri ispatlandığında, mahkeme boşanma kararı vermek zorundadır. Türk Medeni Kanunu’nun 161 ila 166. maddeleri arasında düzenlenmiştir.
a) Zina (Aldatma) – TMK m.161
Eşlerden biri, diğer eşi aldatırsa (zina ederse), aldatılan eş boşanma davası açabilir. Ancak bu dava:
- Zina öğrenildikten sonra 6 ay içinde,
- Zina fiilinden itibaren 5 yıl içinde açılmalıdır.
Zina affedilirse (örneğin eşe devam etme şansı verilirse), dava hakkı ortadan kalkar.
b) Hayata Kast, Pek Kötü Muamele ve Onur Kırıcı Davranış – TMK m.162
Eşlerden biri diğerinin:
- Hayatına kast ederse (öldürmeye teşebbüs),
- Fiziksel veya psikolojik şiddet uygularsa,
- Onur kırıcı söz veya davranışta bulunursa,
mağdur eş boşanma davası açabilir.
Aynı şekilde bu neden de 6 ay ve 5 yıl süre sınırına tabidir.
c) Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme – TMK m.163
Eşlerden biri:
- Yüz kızartıcı bir suç işlerse,
- Sürekli haysiyetsiz bir yaşam tarzı sürdürürse (örneğin fuhuş, sürekli alkol veya kumar bağımlılığı),
diğer eş için ortak hayat çekilmez hale gelirse, boşanma nedeni sayılır.
d) Terk – TMK m.164
Eşlerden biri, ortak yaşamı sona erdirmek amacıyla en az 6 ay boyunca evi terk ederse ve bu durum devam ederse, terk edilen eş mahkemeye başvurarak boşanma talebinde bulunabilir. Boşanma için:
- Noter aracılığıyla ya da mahkeme yoluyla “eve dön” ihtarı yapılması gerekir.
- İhtarın ardından da eşin eve dönmemesi şarttır.
e) Akıl Hastalığı – TMK m.165
Eşlerden biri, evliliğin devamını imkânsız hale getirecek derecede akıl hastası ise ve bu durum resmî sağlık kurulu raporuyla belgelenirse, diğer eş boşanma davası açabilir. Hastalığın geçici değil, sürekli olması önemlidir.
2. Genel (Nispi) Boşanma Nedenleri
Türk Medeni Kanunu m.166 uyarınca düzenlenmiştir. Bu nedenler, özel olarak kanunda sayılmasa da evlilik birliğinin temelden sarsılması esasına dayanır.
a) Evlilik Birliğinin Temelden Sarsılması – TMK m.166/1
Evlilik birliği, eşlerin davranışları veya yaşanan olaylar nedeniyle çekilmez hale gelmişse, mahkeme boşanma kararı verebilir. Bu madde en yaygın boşanma nedeni olarak bilinir. Örnekler:
- Sürekli kavga ve geçimsizlik,
- Aile büyüklerinin evliliğe müdahalesi,
- Aşırı kıskançlık,
- İlgisizlik veya sevgisizlik.
Hakim, evlilik birliğinin sarsıldığını kanaat getirirse boşanmaya karar verebilir.
b) Anlaşmalı Boşanma – TMK m.166/3
Evlilik en az 1 yıl sürmüşse, taraflar mahkemeye birlikte başvurarak veya biri açıp diğeri kabul ederek anlaşmalı boşanma talep edebilir. Bunun için:
- Boşanma protokolü hazırlanmalı (nafaka, velayet, mal paylaşımı vb.)
- Eşler mahkeme huzurunda hazır bulunmalıdır.
- Hâkim tarafların iradesinin serbest olduğunu tespit etmelidir.
c) Ortak Hayatın Kurulamaması – TMK m.166/2
Mahkeme tarafından daha önce reddedilmiş bir boşanma davasından sonra, aradan 1 yıl geçmiş ve hâlâ evlilik birliği kurulamamışsa, boşanma kararı verilir.
Boşanma Süreci Nasıl İşler?
Adım Adım Boşanma Süreci:
- Avukatla görüşme ve dava nedeninin belirlenmesi
- Dava dilekçesinin hazırlanması ve aile mahkemesine sunulması
- Duruşmaların takibi ve delillerin sunulması
- Mahkemenin kararı ve gerekçeli kararın yazılması
- Kararın kesinleşmesi ve nüfus kayıtlarına işlenmesi
Boşanma Davalarında Sık Sorulan Sorular
1. Boşanma davası ne kadar sürer?
- Anlaşmalı boşanmalar genellikle tek celsede sonuçlanırken, çekişmeli boşanmalar 1,5 ila 4 yıl sürebilir.
2. Boşanma davası açmak için avukat şart mı?
- Avukat zorunlu değildir ancak hukuki temsil ve stratejik avantaj açısından önemlidir.
3. Boşanma sonrası nafaka ve velayet nasıl belirlenir?
- Hâkim, çocuğun üstün yararı ve tarafların ekonomik durumuna göre karar verir.
Boşanma süreci hem duygusal hem hukuki açıdan zorlu olabilir. Ancak Türk Medeni Kanunu, tarafların haklarını koruyacak şekilde kapsamlı düzenlemeler sunar. Yukarıda detaylı olarak açıkladığımız kanunumuza göre boşanma nedenleri, bu sürecin temelini oluşturur. Süreci sağlıklı yürütmek adına İzmir boşanma avukatı olarak tarafımızdan hukuki destek alabilirsiniz.
Comments are closed