Evlilik birliği, eşler arasında sadakat, güven ve birlikte yaşamaya uygun bir hayat tarzı gerektirir. Ancak bazı durumlarda eşlerden birinin suç işlemesi veya haysiyetsiz bir yaşam tarzı sürdürmesi, diğer eş için bu evliliği devam ettirmeyi çekilmez hale getirebilir. İşte bu noktada Türk Medeni Kanunu m. 163 devreye girer ve mağdur eşe boşanma davası açma hakkı tanır.
2. TMK m.163 Hükmü Nedir?
Türk Medeni Kanunu madde 163 şu şekilde düzenlenmiştir:
“Eşlerden biri küçük düşürücü bir suç işler veya haysiyetsiz bir hayat sürer ve bu sebeplerle diğer eş için birlikte yaşamak çekilmez hâle gelirse, boşanma sebebi doğmuş olur.”
Bu hüküm uyarınca iki farklı boşanma sebebi öne çıkar:
- Küçük düşürücü suç işleme
- Haysiyetsiz hayat sürme
Ancak bu sebeplerin boşanma nedeni olabilmesi için birlikte yaşamın diğer eş için çekilmez hâle gelmiş olması gerekir. Bu şart gerçekleşmeden, salt suç işleme ya da yaşam tarzı boşanma için yeterli sayılmaz.
3. Küçük Düşürücü Suçlar Nelerdir?
“Küçük düşürücü suç” kavramı hukuki olarak kesin sınırlarla tanımlanmamıştır, ancak yüz kızartıcı ya da toplum tarafından ayıplanan suçlar bu kapsamda değerlendirilir. Örnek olarak:
- Hırsızlık (TCK m.141 vd.)
- Dolandırıcılık (TCK m.157 vd.)
- Cinsel saldırı ya da istismar
- Rüşvet ve görevi kötüye kullanma (TCK m.252 vd.)
Suçun kasten işlenmiş olması, genellikle boşanma nedeni olarak ileri sürülmesinde etkilidir. Ayrıca suçun işlenmiş olması yeterli olmayıp kesinleşmiş mahkeme kararıyla sabit olması gerekir.
4. Haysiyetsiz Hayat Sürme Nedir?
Haysiyetsiz hayat sürme, toplumda genel ahlak kurallarına aykırı ve sürekli nitelikteki yaşam tarzını ifade eder. Bu kavram da kanunda açıkça tanımlanmamıştır ancak Yargıtay kararları ve içtihatlar doğrultusunda şu haller bu kapsama girebilir:
- Devamlı olarak fuhuş yapmak
- Kumar ve alkol bağımlılığı nedeniyle sorumsuz bir yaşam sürmek
- Toplum içinde saygınlığı zedeleyecek ilişkiler içinde bulunmak
- Aile yükümlülüklerinden kaçınmak
Buradaki temel kriter, davranışların süreklilik göstermesi ve diğer eşin hayatını çekilmez hâle getirmesidir.
5. Çekilmezlik Şartı Ne Demektir?
TMK m.163’e göre suç işleme ya da haysiyetsiz hayat sürme durumları tek başına boşanma sebebi sayılmaz. Davacının evliliği sürdürmekte ciddi anlamda zorlanması, psikolojik, sosyal ya da ekonomik açıdan ciddi zararlara uğraması gerekir. Mahkeme, bu şartın var olup olmadığını olayın özelliklerine göre değerlendirir.
6. Yargıtay Kararları Ne Diyor?
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, bu tür davalarda “suçun niteliği ve sürekliliği”, “evlilik birliğine etkisi” ve “çekilmezlik” ölçütlerini esas almıştır.
“Eşin hırsızlık suçu nedeniyle mahkum olması, diğer eşin aile ortamında rencide olması ve toplumda dışlanması, evlilik birliğini temelinden sarsan bir durumdur.”
(Yargıtay 2. HD, E.2018/2135 K.2018/6242)
7. Dava Açma Süresi ve Hak Düşürücü Süreler
TMK m.163’e göre bu davalarda hak düşürücü bir süre öngörülmemiştir. Ancak eşlerin birlikte yaşamaya devam etmesi, affetme anlamına gelebilir. Dolayısıyla fiili birliktelik devam ediyorsa, boşanma davası reddedilebilir.
8. Delil ve İspat Araçları
Bu tür boşanma davalarında şu deliller kullanılabilir:
- Sabıka kaydı ve mahkeme kararları
- Tanık beyanları
- Polis tutanakları
- Sosyal medya paylaşımları ve mesajlar
- Gizli çekim dışında video, ses kayıtları
9. Suç İşleme Nedeniyle Boşanmada Tazminat ve Nafaka
Suç işleyen ya da haysiyetsiz bir yaşam süren eş kusurlu sayılır. Bu durumda diğer eş:
- Maddi tazminat
- Manevi tazminat
- Yoksulluk nafakası
talep edebilir. Ayrıca çocuk varsa velayet ve iştirak nafakası da karara bağlanır.
10. İzmir’de Suç İşleme Nedeniyle Boşanma Davası Açmak
İzmir’de bu tür bir boşanma davası açmak isteyen kişiler için sürecin hassas yürütülmesi gerekir. Davanın:
- İzmir Aile Mahkemelerinde
- Yetkili mahkemeye başvurarak
- Delillerle birlikte eksiksiz hazırlanmış bir dava dilekçesiyle
başlatılması gerekir. Avukat desteği, davanın hızlı ve etkili yürütülmesinde büyük avantaj sağlar.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Eşim hırsızlık yaptı, hemen boşanabilir miyim?
Eşinizin suçunun mahkeme kararıyla sabit olması ve sizin için evliliğin çekilmez hale geldiğinin ispatı gerekir.
2. Eşim kumar oynuyor, bu boşanma sebebi midir?
Eğer kumar alışkanlığı süreklilik arz ediyorsa ve aile düzenini bozuyorsa haysiyetsiz hayat sürme kapsamında boşanma sebebi olabilir.
3. Bu davalarda delil bulmak zor mu?
Delil toplamak hassas bir süreçtir. Hukuka uygun yollarla elde edilen belgeler ve tanıklar, mahkeme tarafından kabul edilir.
4. Dava ne kadar sürer?
Ortalama 1,5 ay ile 3 yıl arasında sürebilir. Tarafların tutumu ve delillerin durumu süreyi etkiler.
Türk Medeni Kanunu m.163, evlilik birliğini temelden sarsan durumlarda eşe boşanma hakkı tanır. Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme, diğer eşin onurunu ve aile düzenini zedeleyen ciddi nedenlerdendir. Bu nedenle böyle bir durumla karşı karşıya kalan kişilerin, hak kaybı yaşamamak adına uzman bir boşanma avukatı ile süreci yürütmeleri büyük önem taşır.
Comments are closed