Akıl hastalığı nedeniyle boşanma davaları hem hukuki hem tıbbi delillerin birlikte değerlendirildiği özel davalardır. Eşlerin hakları, delil yükümlülüğü, mahkeme süreci ve sonucun aile hukuku üzerindeki etkileri hakkında net, pratik ve güncel bilgi almak isteyenler için bu rehberi hazırladık.
Hukuki Dayanak — TMK m.165 nedir?
Türk Medeni Kanunu’nun 165. maddesi uyarınca: Eşlerden biri akıl hastası olup da bu yüzden ortak hayat diğer eş için çekilmez hâle gelirse, ve hastalığın geçmesine olanak bulunmadığı resmi sağlık kurulu raporuyla tespit edilmişse, sağlıklı eş boşanma davası açabilir.
Boşanma İçin Gerekli Şartlar
- Akıl hastalığı tespiti: Hastalığın akıl hastalığı tanımına uyması gerekir; basit ruhsal krizler veya geçici psikolojik sorunlar tek başına yeterli olmayabilir.
- Evlilik kurulduktan sonra başlamış olması: Hastalığın evlilikten sonra ortaya çıkması gerekir; evlilik öncesi bilinen hastalık farklı değerlendirilir.
- Ortak hayatın çekilmez hale gelmesi: Hastalık yüzünden birlikte yaşamanın diğer eş için sürdürülemez olması gerekir.
- Resmî sağlık kurulu raporu: Hastalığın iyileşmesinin mümkün olmadığı veya geçmesine imkân bulunmadığına dair resmi sağlık kurulu raporu zorunludur.
Kim dava açabilir? (Ehliyet)
Akıl hastası olmayan eş TMK m.165’e dayanarak boşanma davası açabilir. Akıl hastası olan eş veya onun vasisi bu maddeye dayanarak davacı olamaz.
Deliller — Mahkemenin İnceleyeceği Unsurlar
- Resmi sağlık kurulu raporu (zorunlu). Raporun içeriği: tanı, hastalığın kronikliği/sürekliği, tedavilere cevap durumu.
- Tedavi ve hastane kayıtları, epikrizler. (Tedavi süreleri, yatış kayıtları, reçeteler vb.)
- Tanık beyanları: Aile bireyleri, komşular, sağlık personeli (gösterilen belirtiler ve günlük hayatta etkileri).
- Yazılı deliller: İletiler, görüntüler, varsa raporlarla tutarsızlık gösteren davranışlar.
- Psikiyatri uzman görüşü: Mahkeme raporla yetinmeyebilir; ek uzman görüşü isteyebilir.
(İspat yükü davayı açan eşe aittir — ortak hayatın çekilmez hale geldiğini ispat etmelidir.)
Süreç ve Yetkili Mahkeme
- Yetki: Aile Mahkemesi; davacı ya da davalının yerleşim yeri veya eşlerin son 6 aydır birlikte yaşadıkları yer Mahkemesinde açılabilir. İzmir’de yaşayanlar için İzmir Aile Mahkemesi yetkilidir.
- Usul: Dava dilekçesi ile başlar → Mahkeme delilleri toplar (rapor, tanık, belge) → sağlık kurulu raporu talep eder → karar.
- Karar: Boşanmaya karar verildiğinde, TMK uyarınca mal paylaşımı, nafaka, velayet/çocukla kişisel ilişki düzenlemeleri de incelenir.
Boşanmanın Sonuçları — Mal, Nafaka, Velayet
- Maddi ve manevi tazminat: Akıl hastalığı genelde kusur unsurunu ortadan kaldırır (davacı kusurlu sayılmaz; akıl hastasının fiilleri iradi olmadığından kusurlu addedilmeyebilir). Bu durum tazminat taleplerini etkileyebilir.
- Mal paylaşımı: TMK hükümlerine göre mal rejimine ilişkin paylaşım yapılır; hastalığın etkisi ve varsa mal kaçırma gibi davranışlar değerlendirilir.
- Nafaka ve velayet: Çocuk varsa velayet ve kişisel ilişki, çocuk yararı gözetilerek düzenlenir. Akıl hastalığının çocuk bakımına etkisi mahkeme tarafından detaylıca incelenir.
İzmir’de Uygulama — Pratik Öneriler
- Resmi sağlık kurulu raporunu eksiksiz sağlayın. Hastane ve klinik raporları düzenli ve kronolojik olacaktır.
- Delillerinizi derleyin: Tedavi kayıtları, tanık listesi, ileti dökümleri.
- Uzman İzmir boşanma avukatı ile hareket edin: Akıl hastalığı davaları hem tıbbi hem hukuki karmaşıklık içerir; özellikle deneyimli bir İzmir boşanma avukatı süreci hızlandırır ve delil sunumunu güçlü kılar.
- Hassasiyet: Konu mahremiyet ve sağlık içeriği taşıdığından yazışma ve paylaşımda gizliliğe dikkat edin.
Sıkça Sorulan Sorular
Akıl hastası eş boşanma davası açabilir mi?
Hayır — TMK m.165’e göre boşanma davasını akıl hastası olmayan eş açabilir; akıl hastasının kendisi veya vasisinin bu maddeye dayanarak dava açması kabul edilmez.
Hangi hastalıklar TMK m.165 kapsamında değerlendirilir?
Sadece akıl hastalıkları (psikiyatrik bozukluklar) bu madde kapsamında özel boşanma sebebi oluşturur; fiziksel hastalıklar (ör. kanser) için bu maddeye dayanılarak boşanma talep edilemez.
Delil yetersizse başka hangi yol izlenir?
Eğer deliller TMK m.165’i sağlamıyorsa, genel boşanma sebepleri (TMK m.166 — evliliğin temelinden sarsılması) gibi alternatif hukuki yollar değerlendirilebilir.
Akıl hastalığı nedeniyle boşanma davaları hukuki ve tıbbi karmaşıklıklar içerir; doğru resmi sağlık kurulu raporu, düzenli delil sunumu ve deneyimli bir İzmir boşanma avukatı ile ilerlemek davanın başarısını önemli ölçüde artırır. İzmir’de yardım isterseniz, dava hazırlığı ve delil toplama sürecinde destek almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Comments are closed